10 dấu hiệu trẻ thiếu sắt cha mẹ KHÔNG THỂ BỎ QUA

Thiếu sắt là một trong những vấn đề dinh dưỡng phổ biến ở trẻ em, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Dấu hiệu trẻ thiếu sắt thường không rõ ràng, khiến nhiều bậc phụ huynh khó nhận biết. Chính vì vậy, việc trang bị những kiến thức cần thiết để phát hiện sớm tình trạng này là vô cùng quan trọng.

10 dấu hiệu trẻ thiếu sắt cha mẹ cần biết

Thiếu sắt là tình trạng phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ và trẻ đang trong giai đoạn phát triển nhanh. Dưới đây là 10 dấu hiệu điển hình mà cha mẹ cần lưu ý:

Da xanh xao, nhợt nhạt

Đây là một trong những biểu hiện trẻ thiếu sắt dễ nhận thấy nhất. Bình thường, da trẻ hồng hào, khỏe mạnh. Nhưng khi thiếu sắt, da dẻ sẽ trở nên xanh xao, nhợt nhạt bất thường, đặc biệt là ở những vùng da mỏng như vành tai, lòng bàn tay, bàn chân, niêm mạc mắt và môi. Nguyên nhân là do lượng hemoglobin (chất mang oxy trong máu) giảm sút, khiến máu có màu nhạt hơn, da không được cung cấp đủ oxy nên mất đi vẻ hồng hào.

Mệt mỏi, uể oải thường xuyên

Sắt là thành phần quan trọng của hemoglobin, có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể. Khi thiếu sắt, các tế bào không được cung cấp đủ oxy, khiến trẻ luôn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng, và không còn hứng thú với các hoạt động vui chơi như trước. Trẻ cũng có thể ngủ nhiều hơn bình thường, hoặc khó ngủ, ngủ không ngon giấc.

Chậm phát triển thể chất

Thiếu sắt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ, khiến trẻ chậm tăng cân, chậm lớn, và chậm phát triển các kỹ năng vận động như lẫy, bò, ngồi, đứng, đi… Trẻ cũng có thể thấp bé hơn so với các bạn đồng trang lứa.

Dễ cáu gắt, khó chịu

Trẻ em vốn dĩ rất hiếu động và vui vẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ đột nhiên trở nên cáu kỉnh, khó chịu, hay quấy khóc, khó dỗ dành, thì có thể là do thiếu sắt. Sắt có vai trò quan trọng trong sự phát triển não bộ, đặc biệt là vùng não điều khiển cảm xúc. Khi thiếu sắt, hoạt động của não bộ bị ảnh hưởng, khiến trẻ dễ bị kích động, thay đổi tâm trạng thất thường.

Khả năng tập trung kém

Não bộ cần được cung cấp đủ oxy để hoạt động hiệu quả. Khi thiếu sắt, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc tập trung chú ý, dễ bị phân tâm, ảnh hưởng đến khả năng học tập và tiếp thu kiến thức. Trẻ cũng có thể gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, làm theo hướng dẫn, và hoàn thành các nhiệm vụ.

Biếng ăn

Một trong những dấu hiệu phổ biến của thiếu sắt ở trẻ là biếng ăn, chán ăn, hoặc ăn không ngon miệng. Trẻ có thể cảm thấy khó nuốt, đau họng, thay đổi vị giác (thèm ăn những thứ lạ như đất, đá, giấy…), hoặc chỉ ăn một số loại thức ăn nhất định. Thiếu sắt ảnh hưởng đến quá trình sản xuất enzym tiêu hóa, làm giảm cảm giác thèm ăn và khả năng hấp thu dinh dưỡng.

Rụng tóc bất thường

Nếu trẻ bị rụng tóc nhiều bất thường, tóc trở nên khô, xơ, dễ gãy rụng, thì cha mẹ cần chú ý. Sắt là thành phần quan trọng cấu tạo nên tóc. Khi thiếu sắt, tóc không được nuôi dưỡng đầy đủ, trở nên yếu và dễ gãy rụng.

Móng tay yếu, dễ gãy

Móng tay của trẻ thiếu sắt thường mỏng, yếu, dễ gãy, có thể bị lõm hoặc biến dạng, thậm chí xuất hiện các đường kẻ sọc trắng. Thiếu sắt làm giảm lượng oxy đến các mô, ảnh hưởng đến sự phát triển của móng, khiến móng tay yếu và dễ gãy.

Hay ốm, dễ bị nhiễm trùng

Sắt đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Khi thiếu sắt, sức đề kháng của trẻ giảm sút, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản, cảm cúm…

Nhịp tim nhanh bất thường

Trong trường hợp thiếu sắt nặng, tim phải hoạt động nhiều hơn để bù đắp lượng oxy thiếu hụt trong máu, dẫn đến nhịp tim nhanh, thậm chí là khó thở, mệt mỏi khi vận động.

Nguyên nhân gây thiếu sắt ở trẻ

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu sắt ở trẻ em. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:

• Chế độ ăn uống thiếu sắt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Trẻ không được cung cấp đủ thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan, trứng, rau xanh… hoặc ăn quá nhiều sữa bò (canxi trong sữa bò cản trở hấp thu sắt).
• Sinh non, nhẹ cân: Trẻ sinh non thường có dự trữ sắt thấp hơn trẻ sinh đủ tháng do thời gian tích lũy sắt trong bụng mẹ ngắn hơn.
• Giai đoạn tăng trưởng nhanh: Nhu cầu sắt tăng cao trong giai đoạn trẻ phát triển nhanh (6 tháng – 2 tuổi, dậy thì) để đáp ứng sự phát triển của cơ thể. Nếu chế độ ăn không cung cấp đủ sắt, trẻ sẽ dễ bị thiếu sắt.
• Mất máu: Mất máu mãn tính do các bệnh lý như viêm loét dạ dày tá tràng, polyp ruột, hoặc kinh nguyệt nhiều ở bé gái dậy thì cũng có thể gây thiếu sắt.
• Các bệnh lý ảnh hưởng đến hấp thu sắt: Một số bệnh lý như bệnh celiac, viêm ruột, nhiễm ký sinh trùng… có thể làm giảm khả năng hấp thu sắt của cơ thể.

Cách bổ sung sắt hiệu quả cho trẻ

Để khắc phục tình trạng thiếu sắt, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

Bổ sung sắt qua chế độ ăn uống

• Ưu tiên thực phẩm giàu sắt: Tăng cường cho trẻ ăn các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn nạc), gan, cá, trứng, các loại rau có lá màu xanh đậm (rau bina, cải bó xôi, rau muống…), các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt…
• Kết hợp vitamin C: Cho trẻ ăn thêm các loại trái cây giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi, dâu tây… hoặc thêm rau củ quả như ớt chuông vào bữa ăn để tăng cường hấp thu sắt.
• Hạn chế các yếu tố cản trở hấp thu sắt: Tránh cho trẻ uống trà, cà phê trong bữa ăn vì chúng chứa tanin làm giảm hấp thu sắt.

Bổ sung sắt qua sản phẩm hỗ trợ

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ sử dụng bất kỳ sản phẩm bổ sung sắt nào. Bác sĩ sẽ tư vấn loại sản phẩm phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ, cũng như liều lượng sử dụng an toàn.
• Tuân thủ liều lượng: Sử dụng đúng liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà sản xuất. Việc bổ sung quá nhiều sắt có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
• Theo dõi và đánh giá: Quan sát sự thay đổi của trẻ sau khi bổ sung sắt. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Lưu ý:

• Không tự ý mua và cho trẻ sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
• Kiên trì bổ sung sắt trong thời gian đủ dài để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Kết hợp chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng với việc sử dụng sản phẩm bổ sung sắt để giúp trẻ nhanh chóng cải thiện tình trạng thiếu sắt.

Thiếu sắt là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở trẻ em, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của bé. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ thiếu sắt và có biện pháp bổ sung kịp thời là vô cùng quan trọng.