Cây bình linh, còn được gọi là cây keo dậu, là loại cây thân gỗ nhỏ phổ biến ở Việt Nam. Từ xa xưa, cây bình linh đã được biết đến với nhiều công dụng chữa bệnh. Vậy cây bình linh trị bệnh gì? Hãy cùng khám phá trong bài viết này nhé.
Tìm hiểu về cây bình linh
Cây bình linh hay còn gọi là keo dậu, bồ kết dại, keo giậu, táo nhơn, keo giun, bò chét… là một loại cây mọc dại ở nhiều nơi trên đất nước ta. Cây có nhiều công dụng trong việc chữa bệnh, trong đó nổi bật nhất là tác dụng trị giun sán và ung thư.
Đặc điểm của cây bình linh
Cây bình linh là loại thực vật thân nhỡ, cao khoảng 2-4m, phân cành ngay từ gốc. Thân cây có màu nâu, vỏ cây có nhiều lông mịn. Thân cây có khả năng chịu hạn, chịu mặn tốt, nên thường mọc dại ở ven sông, ao.
Lá kép hai lần, mọc so le, đầu nhọn. Lá phía dưới và phía trên thường nhỏ hơn. Hoa bình linh màu trắng, mọc ở kẽ lá. Quả dẹt, dài khoảng 13-14 cm, chứa nhiều hạt màu nâu sẫm.
Cây keo dậu sinh trưởng nhanh, sau khi trồng khoảng 1-2 năm thì bắt đầu ra hoa kết quả. Cây ra hoa nhiều, hoa thường nở vào tháng 4-6, quả chín vào tháng 7-9. Cây có khả năng tái sinh tự nhiên từ hạt và cây chồi gốc sau khi bị chặt.
Bộ phận dùng làm thuốc
Hạt keo dậu là bộ phận chính được sử dụng làm thuốc trong cây bình linh. Hạt thường được thu hoạch vào cuối hạ đầu thu, khi chín, đem hái về, đập lấy hạt, đem phơi hoặc sấy khô dùng dần.
Hạt bình linh có hình dẹt, màu nâu sẫm, có mùi thơm. Vị của hạt bình linh hơi đắng, tính mát.
Thành phần hóa học của cây bình linh
Hạt cây bình linh chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Theo nghiên cứu, hạt chứa 21% protein giúp cơ bắp phát triển, 12-14% chất nhầy hỗ trợ tiêu hóa và 5,5% chất béo cung cấp năng lượng. Ngoài ra còn có carbohydrate dạng đường, các vitamin và khoáng chất đa lượng như canxi, phốt pho, sắt, kẽm. Đặc biệt, hạt bình linh giàu axit béo omega-3 và omega-6, rất tốt cho tim mạch.
Bên cạnh đó, lá và chồi non chứa nhiều chất chống oxy hóa quý giá như caroten, tannin, quercetin giúp làn da đẹp và khỏe mạnh. Tuy nhiên, các bộ phận này có chứa độc tố minosine nên cần xử lý thật kỹ trước khi dùng. Các phương pháp phổ biến là ngâm chua, nhúng nước qua đêm hoặc đun sôi ở 70 độ C trở lên. Như vậy sẽ loại bỏ hoàn toàn chất độc, đảm bảo an toàn khi sử dụng.
Cây bình linh trị bệnh gì?
Theo Y học cổ truyền
Trong Y học cổ truyền, cây bình linh có tác dụng chính là trị giun. Hạt của cây bình linh có chứa chất mimosine, có tác dụng làm chết giun đũa và làm trứng giun không nở thành giun con.
Cách dùng: Hạt bình linh chín đem rang vàng đến khi nở, tán thành bột mịn. Dùng 10-20g bột uống với nước ấm, ngày 2 lần, trước khi ăn sáng và ăn tối.
Ngoài ra, cây bình linh còn có tác dụng ngừa thai. Vỏ thân và vỏ rễ của cây bình linh có chứa chất saponin, có tác dụng ngăn cản quá trình thụ tinh.
Ở một số nước trên thế giới, cây bình linh còn được sử dụng để chữa các chứng bệnh khác như:
- Bệnh đường tiêu hóa: giúp tiêu hóa tốt, giảm táo bón, tiêu chảy,…
- Bệnh tiểu đường: giúp giảm lượng đường trong máu.
- Bệnh viêm nhiễm: giúp giảm viêm, tiêu sưng.
- Bệnh mất ngủ: giúp ngủ ngon giấc.
Theo Y học hiện đại
Các nghiên cứu khoa học hiện đại đã chứng minh, cây bình linh có tác dụng trong điều trị giun đũa. Ngoài ra, chất mimosine trong cây bình linh còn có khả năng ức chế quá trình sản sinh của tế bào ung thư phổi, ung thư gan, đồng thời làm tăng độ nhạy cảm của tế bào ác tính với các phương pháp điều trị ung thư.
Một số nghiên cứu cho thấy dịch chiết xuất từ cây bình linh có khả năng ức chế ung thư niêm mạc miệng và hiện tượng di căn của tế bào ác tính.
Lưu ý khi sử dụng cây bình linh trị bệnh
Liều lượng sử dụng
Để đảm bảo an toàn, chỉ nên sử dụng cây bình linh với lượng vừa phải, khoảng 5% khẩu phần ăn hàng ngày. Tức là, với người lớn, mỗi ngày chỉ nên dùng khoảng 25-50g bình linh. Trẻ em thì dùng ít hơn, khoảng 10-15g.
Tác dụng phụ
Sử dụng quá nhiều cây bình linh có thể gây ra các tác dụng phụ như rụng tóc, chán ăn, buồn nôn,… Trong một số trường hợp, chất độc trong cây bình linh có thể gây sảy thai, bướu cổ, giảm khả năng sinh sản, đục thủy tinh thể.
Người cần thận trọng khi sử dụng
Phụ nữ đang mang thai và cho con bú nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cây bình linh. Hiện nay chưa có thông tin về nguy cơ gây hại của cây bình linh đối với phụ nữ mang thai và cho con bú.
Cây bình linh là một loại thảo dược có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng để tránh gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn. Nếu bạn đang có ý định sử dụng cây bình linh trị bệnh, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể.